Op 26 juni 1963 vond de apotheose van John F. Kennedy’s vierdaagse staatsbezoek aan Duitsland plaats. Kennedy hield die dag in West-Berlijn een beroemd geworden speech, getiteld ‘Ich bin ein Berliner’ en gericht tegen het communisme dat aan de andere kant van de Berlijnse Muur het dagelijkse leven bepaalde.
Kennedy sprak in zijn toespraak foutief ‘Ich bin ein Berliner’ i.p.v. ‘Ich bin Berliner’. Een Berliner was een toen populaire lekkernij, een soort cakeje met jam. VPRO-redacteur Maarten van Bracht zei hierover in 2013:
Je zou denken dat een Amerikaanse president die ‘Ik ben een cakeje met jam’ zegt zich in Berlijn belachelijk maakt, maar Kennedy stal er de show mee. Het correcte ‘Ich bin Berliner’ was trouwens ongeloofwaardig geweest; Kennedy was nu eenmaal een Amerikaan.
Hieronder de Engelse en Nederlandse tekst van de belangrijke speech ‘Ich bin ein Berliner’ uit de tijd van de Koude Oorlog.
Engelse tekst
Ich bin ein Berliner Speech, June 26, 1963
I am proud to come to this city as the guest of your distinguished Mayor, who has symbolized throughout the world the fighting spirit of West Berlin. And I am proud to visit the Federal Republic with your distinguished Chancellor who for so many years has committed Germany to democracy and freedom and progress, and to come here in the company of my fellow American, General Clay, who has been in this city during its great moments of crisis and will come again if ever needed.
Two thousand years ago the proudest boast was “civis Romanus sum”. Today, in the world of freedom, the proudest boast is “Ich bin ein Berliner”.
I appreciate my interpreter translating my German!
There are many people in the world who really don’t understand, or say they don’t, what is the great issue between the free world and the Communist world. Let them come to Berlin. There are some who say that communism is the wave of the future. Let them come to Berlin. And there are some who say in Europe and elsewhere we can work with the Communists. Let them come to Berlin. And there are even a few who say that it is true that communism is an evil system, but it permits us to make economic progress. Lass’ sie nach Berlin kommen. Let them come to Berlin.
Freedom has many difficulties and democracy is not perfect, but we have never had to put a wall up to keep our people in, to prevent them from leaving us. I want to say, on behalf of my countrymen, who live many miles away on the other side of the Atlantic, who are far distant from you, that they take the greatest pride that they have been able to share with you, even from a distance, the story of the last 18 years. I know of no town, no city, that has been besieged for 18 years that still lives with the vitality and the force, and the hope and the determination of the city of West Berlin. While the wall is the most obvious and vivid demonstration of the failures of the Communist system, for all the world to see, we take no satisfaction in it, for it is, as your Mayor has said, an offense not only against history but an offense against humanity, separating families, dividing husbands and wives and brothers and sisters, and dividing a people who wish to be joined together.
What is true of this city is true of Germany – real, lasting peace in Europe can never be assured as long as one German out of four is denied the elementary right of free men, and that is to make a free choice. In 18 years of peace and good faith, this generation of Germans has earned the right to be free, including the right to unite their families and their nation in lasting peace, with good will to all people. You live in a defended island of freedom, but your life is part of the main. So let me ask you as I close, to lift your eyes beyond the dangers of today, to the hopes of tomorrow, beyond the freedom merely of this city of Berlin, or your country of Germany, to the advance of freedom everywhere, beyond the wall to the day of peace with justice, beyond yourselves and ourselves to all mankind.
Freedom is indivisible, and when one man is enslaved, all are not free. When all are free, then we can look forward to that day when this city will be joined as one and this country and this great Continent of Europe in a peaceful and hopeful globe. When that day finally comes, as it will, the people of West Berlin can take sober satisfaction in the fact that they were in the front lines for almost two decades.
All free men, wherever they may live, are citizens of Berlin, and, therefore, as a free man, I take pride in the words “Ich bin ein Berliner”.
Nederlandse vertaling tekst ‘Ich bin ein Berliner’ (eigen vertaling redactie)
Ik ben er trots op om naar deze stad te komen als gast van uw beroemde burgemeester, die de vechtlust van West-Berlijn over de hele wereld symboliseert. En ik ben er trots op de Bondsrepubliek te bezoeken, met uw vooraanstaande bondskanselier die zich al vele jaren ingezet heeft om Duitsland te brengen tot democratie, vrijheid en vooruitgang, en hier te zijn in het gezelschap van mijn landgenoot General Clay, die hier al was tijdens de grootste crisismomenten die deze stad heeft gekend en weer terugkomt mocht dat nodig zijn.
Tweeduizend jaar geleden waren de meest trotse woorden civis Romanus sum (Ik ben een Romeins burger). Vandaag, in de wereld van vrijheid, is de meest trotse leuze ‘Ich bin ein Berliner’… Alle vrije mensen, waar ze ook leven, zijn burgers van Berlijn, en dus ben ik, als vrij man, er trots op te kunnen zeggen ‘Ich bin ein Berliner’!
Ik wil mijn tolk bedanken voor het vertalen van mijn Duits!
Er zijn tal van mensen in deze wereld die het kernprobleem tussen de vrije wereld en de communistische wereld niet goed begrijpen, of zeggen dat ze dat niet doen. Laat ze naar Berlijn komen!
Sommigen zeggen dat communisme de politieke stroming van de toekomst is. Laat ze naar Berlijn komen!
En er zijn sommigen die zeggen dat we in Europa en op andere plekken met de communisten kunnen samenwerken. Laat ze naar Berlijn komen!
En er zijn er zelfs een paar die zeggen dat het waar is dat het communisme een kwaadaardig systeem is, maar dat hij ons in staat stelt om economische vooruitgang te boeken. Lass ‘sie nach Berlin Kommen! Laat ze naar Berlijn komen!Vrijheid brengt enkele moeilijkheden met zich mee en democratie is niet perfect. Maar wij hebben nooit een muur hoeven bouwen rondom onze bevolking, om te verhinderen dat ze weglopen. Namens mijn landgenoten, die mijlenver hiervandaan wonen aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, die ver van u verwijderd zijn, wil ik zeggen dat zij erg trots zijn dat ze met u, zelfs op afstand, het verhaal van de afgelopen 18 jaar hebben kunnen delen. Ik ken geen plaats en geen stad, die al 18 jaar wordt belegerd en nog steeds voortleeft met de vitaliteit en de kracht, en de hoop en vastberadenheid, als de stad West-Berlijn. Terwijl De Muur de meest voor de hand liggende en meest levendige demonstratie is van de tekortkomingen van het communistische systeem, zo is zichtbaar voor de hele wereld, nemen we daar geen genoegen mee. Want het is, zoals uw burgemeester al heeft gezegd, een misdaad, niet alleen tegen de geschiedenis, maar een belediging van de mensheid die gezinnen van elkaar scheidt, echtgenoten en vrouwen, broers en zussen verdelen en een volk opsplitsen dat samen wil zijn.
Wat waar is voor deze stad is waar voor heel Duitsland – echte, blijvende vrede in Europa kan nooit worden gegarandeerd zolang één op de vier Duitsers het basisrecht van vrije mensen wordt ontzegd, dat is: om een ​​eigen, vrije keuze te mogen maken. Gedurende achttien jaar van vrede en goed vertrouwen heeft deze generatie Duitsers het recht verdiend om vrij te zijn, evenals het recht om hun families en hun natie te verenigen op basis van langdurige vrede, met goede bedoelingen voor iedereen. U leeft op een verdedigd eiland van vrijheid, maar uw leven maakt deel uit van de mainstream samenleving.
Laat me daarom vragen – nu ik tot u nader – , om uw ogen op te slaan en over de gevaren van vandaag heen te kijken, naar de hoop van morgen, voorbij de vrijheid van deze stad Berlijn, of uw land Duitsland, en te zien op de vooruitgang van vrijheid overal ter wereld, voorbij De Muur tot de dag aanbreekt van vrede met gerechtigheid, buiten uzelf en onszelf, voor de hele mensheid.
Vrijheid is ondeelbaar, en wanneer een mens tot slaaf wordt gemaakt, is niet iedereen vrij meer. Wanneer iedereen wél vrij is, dán kunnen we uitkijken naar die dag waarop deze stad één is, evenals dit land en het grote continent van Europa, die dan verenigd worden in een vredige en hoopvolle wereld. Als die dag eindelijk komt, en dat gaat gebeuren!, kunnen de inwoners van West-Berlijn een nuchtere genoegdoening beleven aan het feit dat ze zich bijna twee decennia in de frontlinie begaven.
Alle vrije mensen, waar ze ook wonen, zijn burgers van Berlijn; en daarom ben ik, als vrij man, trots op de woorden “Ich bin ein Berliner”.
Geraadpleegde bronnen:
-http://www.let.rug.nl/usa/presidents/john-fitzgerald-kennedy/ich-bin-ein-berliner-speech-1963.php
-https://www.vpro.nl/lees/nieuws-vpro/2013/ich-bin-ein-berliner.html
